Diyabet, halk arasındaki adıyla şeker hastalığı, sağlıksız beslenme ve hareketsiz yaşam tarzı gibi sebeplerle günümüzde hızla artış göstermeye başladı.
Yapılan çalışmalara göre 2035 yılında dünyada 600 milyona yakın diyabet hastası olması bekleniyor. Türkiye’de 7 milyonun üzerinde şeker hastası bulunuyor ve yaklaşık 3 milyon kişi ise diyabetli olduğundan haberdar değil. Rakamlar ürkütücü olsa da aslında bu hastalıktan korunmak yaşam tarzında yapılacak düzenlemelerle mümkün olabiliyor.
DİYABET İÇİN EN ÖNEMLİ TEDAVİ YAŞAM TARZINI DEĞİŞTİRMEK
Diyabet kısaca, vücudun kan şekerini uygun şekilde kullanamaması ve depolayamaması olarak tanımlanmaktadır. İnsülin eksikliğinde veya etkisizliğinde “diyabet” ortaya çıkmakta, kanda şeker miktarı artmakta ve böbreklerden idrarla dışarı atılmaktadır. Kişinin kan şekeri düzeyi normalden yüksek olmasına karşın, tanı koymaya yeterli yükseklikte olmadığı durumlarda ise kişi prediyabetik yani gizli şeker hastası olarak tanımlanmaktadır. Pre-diyabetik olan kişilerin çoğunda 10 yıl içinde Tip 2 diyabet geliştiği bilinmektedir.
Diyabetli kişilerde sıklıkla: halsizlik, aşırı iştah, aşırı susama ve su içme, sık idrara çıkma, kilo kaybı, bulanık görme, cilt enfeksiyonları, İyileşmeyen yaralar meydana gelmektedir. Şeker hastalığı tanısı için 10-12 saatlik açlık sonrası kan şekerine bakılır. Açlık kan şekeri 126 mg/dl’den yüksek, rastgele ölçülen kan şekeri düzeyi 200mg/dl’den yüksek, şeker yükleme testi sırasında kan şekeri düzeyi 200mg/dl veya üzerinde ise kişi diyabetli olabilmektedir ve vakit kaybetmeden uzmana başvurmalıdır. En önemli tedavi şekli yaşam değişikliğidir. Diyabet tedavisinde diyet tedavisi ve egzersiz ile şeker kontrolü sağlanamadığı durumlarda ilaç tedavisi yapılmaktadır.
TİP 2 DİYABETTEN KORUNMAK İÇİN ÖNERİLER
- Boya uygun vücut ağırlığı hedeflenmeli ve bu ağırlığın korunmasına çalışılmalıdır.
- Yeterli ve dengeli beslenmeli; günde en az 5 (beş) porsiyon sebze ve meyve tüketilmelidir.
- Günlük enerjinin yüzde 25-30′ u yağlardan sağlanmalı, enerjinin doymuş yağ asidinden gelen oranı yüzde 10’un altında olmalıdır.
- Şeker gibi basit karbonhidratlar günlük enerjinin yüzde 10’unu aşmamalı, basit karbonhidratlar yerine kuru baklagiller, tam tahıl ürünleri tercih edilmelidir.
- Günlük alınan tuz miktarı 5 g’ı aşmamalıdır.
- Fiziksel olarak aktif olunmalıdır. Haftanın en az 5 günü, düzenli olarak en az 30 dk. orta yoğunlukta aktivite (örneğin tempolu yürüme egzersizleri) yapılmalıdır. Kilo kaybı sağlanması için daha fazla fiziksel aktivite yapılması gereklidir.
- Sigara kullanılmamalı ve aşırı alkol tüketiminden kaçınılmalıdır.
Günümüzde Tip 1 diyabetin önlenmesini sağlayabilecek etkin bir tedavi yöntemi mevcut değildir bu nedenle komplikasyonlardan korunmak için erken tanı şarttır.